Μύθοι και αλήθειες για την οστεοπόρωση
Σπύρος N. Νίκας
Ρευματολόγος
Είναι εκφυλιστική πάθηση
Μύθος: Πρόκειται για μεταβολικό νόσημα των οστών, χαρακτηριζόμενο από χαμηλή οστική πυκνότητα, με συνέπεια ευθραυστότητα (αυξημένο καταγματικό κίνδυνο) οστών και μικρο-αρχιτεκτονική αποδιοργάνωση. Η πιο συχνή μορφή είναι η μετεμμηνοπαυσιακή, όμως υπάρχει οστεοπόρωση μετά από κορτιζόνη ή η γεροντική (> 75 έτη) μορφή κα.
Η οστεοπόρωση πονάει
Μύθος: πρόκειται για ασυμπτωματικό νόσημα. Πόνο θα προκαλέσει μόνο αν εμφανισθεί κάταγμα (πχ στην σπονδυλική στήλη , στο ισχίο, στον καρπό), αυτόματα ή μετά από πτώση – κάκωση.
Είναι σοβαρό νόσημα
Αλήθεια: εκτός από το πόνο του κατάγματος, σχετίζεται με δυσκινησία – ανικανότητα και με αυξημένη θνησιμότητα, αφού το 20% που θα χειρουργηθούν για κάταγμα ισχίου, θα πεθάνουν από διάφορες επιπλοκές στον πρώτο μετεγχειρητικό χρόνο.
Η DEXA είναι ο πιο αξιόπιστος τρόπος μέτρησης οστικής πυκνότητας (~οστεοπόρωση)
Αλήθεια: Άλλες μέθοδοι όπως ο US πτέρνας ή η QCT είναι αναξιόπιστες ή έχουν περισσότερη ακτινοβολία.
Μετά την εμμηνόπαυση, πρέπει ΑΜΕΣΩΣ ΟΛΕΣ οι γυναίκες να ελεγχθούν για οστεοπόρωση.
Μύθος: Μετά τα 65 έτη, πρέπει ΟΛΕΣ οι γυναίκες να ελεγχθούν με DEXA για οστεοπόρωση. Πιο πριν ελέγχονται ειδικές ομάδες ασθενών (με ιστορικό κατάγματος ή σοβαρού νοσήματος, οικογενειακό ιστορικό κα).
Θεραπεία απαιτείται μόνο στους ασθενείς που με βάση την DEXA έχουν οστεοπόρωση
Μύθος: θεραπεία επιβάλλεται σε κάθε ασθενή με οστεοπόρωση με βάση την DEXA αλλά και σε ασθενείς με οστεοπενία & αυξημένο καταγματικό κίνδυνο (FRAX) όπως και σε αυτούς με κατάγματα χαμηλής βίας (πχ μετά από πτώση από το ύψος σώματος)
Αφού ο ασθενής διαγνωσθεί με οστεοπόρωση (ή αυξημένο καταγματικό κίνδυνο) απαιτείται ΚΑΙ εξέταση αίματος
Αλήθεια: απαιτείται συγκεκριμένος εργαστηριακός έλεγχος, ώστε να αποκλεισθεί πιθανό υποκείμενο αίτιο (2θης οστεοπόρωση ?), η παρουσία του οποίου είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη οστεοπόρωσης (πχ υπερ-παραθυρεοειδισμός, υπερθυρεοειδισμός, φλεγμονή, νεφρική ανεπάρκεια κα)
ΔΕΝ «φτιάχνει» ποτέ!
Μύθος: πρόκειται για μακροχρόνιο νόσημα, όμως μετά από κάποια χρόνια θεραπείας, ο καταγματικός κίνδυνος μειώνεται και η εικόνα στην DEXA βελτιώνεται και η θεραπεία θα μπορούσε να διακοπεί. Σε καμία περίπτωση η θεραπεία ΔΕΝ είναι εφ’ όρου ζωής , αντίθετα αυτό ενέχει κινδύνους (άτυπα κατάγματα)
Δεν έχω οστεοπόρωση αλλά οστεοπενία, να πάρω ασβέστιο με βιταμίνη D?
Μύθος: Εφόσον μια φυσιολογική γυναίκα (χωρίς ιστορικό κατάγματος, λήψη κορτιζόνης ή άλλων σοβαρών προβλημάτων υγείας) είναι σε οστεοπενία και δεν έχει αυξημένο καταγματικό κίνδυνο (FRAX), δεν απαιτείται ΚΑΜΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ. Η χορήγηση ασβεστίου και βιταμίνης D3 στις γυναίκες αυτές αποτελεί μια συχνή τακτική, η οποία όπως έχει αποδειχθεί ισχυρά πλέον ότι δεν προσφέρει σε κάτι (οστική πυκνότητα, καταγματικό κίνδυνο, πτώσεις)